Halte Maasterras Arcen door Willem Kurstjens.

Laatst werd ik benaderd door Willem Kurstjens, de stadsdichter van Venlo. Hij wilde een aantal scans van deze website gebruiken bij zijn werk. Uiteraard vind ik dat prima. Als tegenprestatie mag ik onderstaand gedicht hier plaatsen. Het gedicht hoort bij een kaart van het interieur van het Maashotel uit 1939.

HALTE MAASTERRAS ARCEN

Zeg eens, waarom is de Maas zo traag ?

Omdat ze van zover moest komen

of zwanger gaat van zwoele dromen ?

Het is toch niet de Wolga of de Taag ?

Zeg eens, waarom is de Maas zo traag ?

Omdat ze onder de slome wolken drijft 

of naar diepgaande bespiegeling neigt ?

Het is toch geen papierstroom uit Den Haag ?

Loom ligt ze in haar zomerbed

als een zeug in de modder, moddervet,

en schurkt zich naar de horizon,

als de balg van een accordeon

die zich kermend uitrekt in een wijs

over een verloren paradijs.

De Schans nog vóór d'n Maasbuurt tram...

Het Maasbuurtspoor kwam in Arcen in 1913. Er liep ineens een tramlijntje door het dorp. Alle kaarten waar geen rails op staat zijn dus van voor die datum. Als je toentertijd op de markt zat, dan keek je in de verte tegen de Schanstoren aan. Mensen die nu op dezelfde plek zitten moeten tegen de Tour Meuse aankijken... Op de kaart is het pand van de Maasparel te zien. De huizen die er naast staan hebben plaats moeten maken voor het terras van de Smoes.

Wandelend door Arcen in 1925.

Wat lag de Schanstoren er toch prachtig bij vroeger! Deze foto komt uit een boek met wandelingen door Nederland. De schrijver had een goede smaak want in de zomer van 1925 heeft hij aardig wat kilometers door Arcen en omgeving gemaakt. Ik neem dus aan dat de foto ook van dat jaar is.

De schrijver komt met de stoomtram van het Maasbuurtspoor en logeert in hotel Rayer op de Maasstraat. Tijdens een uitgebreide maaltijd beschrijft hij het tafereel boven de haard. Onderstaande foto van hotel Rayer is niet uit het boekje. Ik heb het vermoeden dat deze genomen is na het hoge water van 1926.

Na een wandeling door Lottum en Broekhuizen was hij eigenlijk van plan om maar één nachtje in Arcen te blijven en de volgende dag de tram naar Venlo en van daaruit naar Roermond te pakken. Uiteindelijk komt hij, na een stevige Arcense maaltijd, op een bankje bij de kerk naast meester Timmermans terecht. Deze weet zo smakelijk te vertellen over de geschiedenis van het dorp dat de wandelaar besluit om de rest van zijn vakantie hier door te brengen.

Zo komt het dat hij verslag doet over een processie uit 1925, een bijeenkomst van het gilde in het Schutterslokaal aan de markt en ga zo maar door. In het boekje staan stukjes uit het gildeboek en worden de zilveren plaatjes van de koningen van de schutterij beschreven. Wat voorbeelden:

In 1735 was Caspar Wijlders niet alleen gildemeester, hij werd ook koning van het gilde. Op zijn plaat stond een afbeelding van een schip met dit versje:

Dit is het schipke van

aventure

waer wy seyle olte

laviere

is Godt mit ons soo

kan ons nimant

diere

Een nette tekst die je mag verwachten van een Godvrezend man in de 18de eeuw. Het kan ook anders.. In 1791 werd Hermanus Kessels koning. Onder een afgebeelde visser dicht hij:

Vryen en vissen

Kan dich wils missen

Deze tekst zal wel wat wenkbrauwen hebben doen fronsen in die tijd!

Het boekje is in beperkte oplage uitgegeven en dat maakt het dus bijzonder zeldzaam. Het exemplaar dat ik gevonden heb is beduimeld en het mist de achterkant, maar de inhoud is geweldig!

Smokkelen in Arcen

Uit de “Nieuwe Venlosche Courant”van 7 april 1916:

Smokkelaar doodgeschoten

“Gisterennacht had te Arcen een treffen plaats tusschen smokkelaars en marechaussees.
Aan de gebruikelijke sommatie om stil te staan werd geen gevolg gegeven, waarop de
marechaussee vuur gaven. De smokkelaars werden aangehouden. Een van hen werd
echter vermist. Het lijk werd gevonden; het bleek te zijn zekere v.d.H. ongehuwd wonende te Boekend Blerick. Een kogel was hem door het hoofd gedrongen. De smokkelwaar bleek te bestaan uit eene partij van 550 K.G. meel. 
Gisterenmiddag werd het lijk gerechtelijk geschouwd. Naar wij vernemen bevonden zich onder de smokkelaars verschillende personen, van wie het bekend was dat zij veel aan smokkelen deden. 
Een ongelukkig slachtoffer van de op groote schaal gedreven smokkelarij gedurende den vreeselijken oorlog begonnen in Augustus 1914."

De Eerste Wereldoorlog woedde toen al bijna twee jaar. In Duitsland begonnen levensmiddelen schaars en dus duur te worden. Dat maakte smokkelen vanuit Nederland wel heel winstgevend en dat gebeurde dan ook op grote schaal. Het risico was erg hoog, want de grens werd aan beide kanten streng bewaakt en er werd niet geaarzeld om te schieten.

Dit voorval uit de krant hierboven bewijst dat wel.

Enkele krantenknipsels uit die tijd:

Gaan we naar het Juvenaat?

Mijn vader heeft mij leren zwemmen bij het Juvenaat. Als kind mocht je voor 1 gulden naar binnen, volwassenen betaalden 1,50. Ik kan me herinneren dat ik een duikbril van hem kreeg en daarmee kon ik, vooraan bij de trappen, kleine waterkevertjes volgen die in het zwembad zaten. Met mijn broer speelde ik een spelletje waarbij we probeerden om zo lang mogelijk onder de koude douche te staan waarna we in het heerlijk door de zon opgewarmde zwemwater van het bad doken. Mooie tijden.

Het zou dus zomaar kunnen dat ik zelf op deze kaart sta....

Ja wist ik het maar....

Omdat ik voor de klas sta kom ik geregeld handschriften tegen waarbij ik erg veel fantasie moet gebruiken om er achter te komen waar het verhaal over gaat. Bij onderstaande kaart is iets dergelijks aan de hand. Ik zou dolgraag weten waar de tekst over gaat en liefst ook nog eens wie de schrijver is. Ik vermoed dat de kaart verstuurd is vanuit het kasteel en omdat er geen uitgever op de kaart staat vermeld, zou het zomaar eens een uitgave van de familie Metternich zelf kunnen zijn. Adellijke families gaven in die tijd wel vaker eigen ansichtkaarten uit.
 

 

 

De (voorlopige) tekst ( met dank aan Piet Cup van de Heemkundevereniging ):

 

Chères Cousines,

Dim. (Dimanche) je serai à Brux. (Bruxelles) avec Hedwige, et compte bien passer une après midi chez vous, dans le courant de la semaine.         

Nos meill. (meilleures) amitiés.   

M.He. (of M.N.)         

                 

Vertaling:   

Lieve Nichten,
Zondag zal ik in Bruxelles zijn met Hedwig, en reken erop een namiddag bij jullie door te brengen, in de loop van de week.         

Onze allerbeste groeten.     

M.He. of M.N.

 

Verstuurd op zaterdag 4 juni 1904 te Arcen en afgestempeld te Vilvoorde op zondag 5 juni 1904.

De vertaling zegt misschien niet zo veel, maar het levert wel materiaal om mijn hersenen eens lekker te laten spinnen.....

Levin Max Paul Hubert Maria, Graf Wolff Metternich zur Gracht,  
in 1904 eigenaar van kasteel Arcen had een dochter met de naam:  

Hedwig Wilhelmine Huberta Marie, Gräfin Wolff Metternich zur Gracht.

Dit zou dus Hedwig of Hedwige kunnen zijn. In 1904 was deze Hedwig 28 jaar oud. 

De naam van de gravin was:   

Mathilde Juliette Antoinette Marie, Gräfin von Marchant und Ansembourg.     

Wellicht dat de M onder de tekst verwijst naar deze Mathilde. Als mijn hersenspinsels kloppen, dan zou dit dus een kaart kunnen zijn geschreven door de vrouw van de graaf. De gravin was in 1904 57 jaar oud.     

Er is ook nog een andere mogelijkheid voor de letter M. De graaf had nog een dochter met de naam:     

Marie Mathilde Huberta, Gräfin Wolff Metternich zur Gracht.     

Deze dame was in 1904 22 jaar oud. Misschien is deze dame wel de schrijfster.

Is hiermee het raadsel van de kaart opgelost en heb ik een link kunnen leggen met de grafelijke familie die toentertijd het kasteel bewoonde? Natuurlijk niet, maar leuk was het wel!

De Maas aan de Hamert bij ijsgang

Deze mooie ansichtkaart heeft gelopen in 1916. De afbeelding zal ouder zijn, waarschijnlijk uit 1910. In dit jaar is er een overstroming geweest van de Maas en was de winter dusdanig streng dat er ijsschotsen in dreven.

Huize Roobeek in de jaren '20.

Waar nu de golfbaan Roobeek ligt, lag vroeger dit prachtige pand. De gebouwen ernaast ( wel zonder de trapgeveltjes ) staan er nog.

 



Naast het pand lag brouwerij Roobeek. Deze is in 1915 opgegaan in brouwerij de Vriendenkring.

Het kasteel in 1916.

Mijlpalen

Ieder jaar tijdens de meivakantie ga ik een uurtje zitten tellen. Vandaag stopte mijn ansichtkaartenteller op 640 en realiseerde ik me dat het 'verzameltempo' een stuk lager is geworden dan in het begin. Toen ik begon met het verzamelen van Arcense ansichtkaarten kwam het voor dat ik 3 á 4 kaarten per week kreeg. Naarmate mijn verzameling groeide, nam dat gestaag af. Nu zit ik dus op een 40 Arcense kaarten in een jaar.

Deze website wordt steeds vaker gevonden, al was het maar afbeeldingen eraf te halen en op andere websites en profielsites te plaatsen. Vandaag staat de teller op 31928.

Mijn laatste aanwinst komt niet uit Arcen, maar uit Well. Intussen heb ik ook een aardige stapel van plaatsen uit de buurt. De schrijver van de kaart logeert in Well, maar heeft die avond gegeten in Arcen, het is 13 september 1898....
Een bijzondere kaart. Dusdanig bijzonder dat het me een plekje opleverde op de website van de Vereniging Documentatie Prentbriefkaarten (VDP).

De Kerkstraat in de dertiger jaren van de vorige eeuw.

 

In Arcen gaat de worst per meter!

Binnenkort mogen we weer los op het Hoogfeest van Sint Sebastianus!