De Hamertse brug in 1910.

Ik heb nog geen oudere kaarten van de Hamert en ik weet ook niet of die er wel zijn. Het verwondert mij altijd dat dit soort kaarten bewaard blijft. De afbeelding is weinig schokkend, de brug met het Geldersch-Nierskanaal dat eronder stroomt.

De Markt in de jaren '20.

Een met de hand ingekleurd kaartje uit de jaren '20.

Het kwam in die tijd wel vaker voor dat zwart wit kaarten werden ingekleurd. Ik denk wel eens dat je aan de kwaliteit van het inkleuren zien of de schilder gemotiveerd was die dag of niet.... De kaart van de Markt lijkt ingekleurd op een maandagochtend na een zwaar weekend.

Inmiddels heb ik een netter exemplaar weten te bemachtigen. Oké het verschil is niet heel erg groot, maar voor het baantje van ansichtkaarten inkleurder zul je ook geen Rembrandt hoeven zijn geweest.

1 januari 1900

Op 1 januari 1900 schreef mijn overgrootvader een kaartje aan zijn zus die inwoonde bij de firma Bahlmann in Tiel. Na omzwervingen die 118 jaar duurden komt de kaart terug in Arcen, nota bene bij de achterkleinzoon van de schrijver. Toeval bestaat niet wordt er wel eens gezegd, je zou het bijna gaan geloven.

Zoeken, zoeken en nog eens zoeken....

Meestal krijg ik een nieuwe aanwinst niet zomaar in de schoot geworpen. Om iets interessants te vinden, moet er maar al te vaak flink gezocht worden. Onderstaande kaart vond op een Duitse website, niet onder de naam Arcen en zelfs niet onder de naam Hamert. Volgens de verkoper was dit 'Hammertal' een plaatsje in Duitsland. Gelukkig wist ik wel beter en kon ik deze kaart voor een appel en een ei krijgen.
De kaart is uit de jaren '30. Aan de linkerkant (niet op de kaart ) lag café Robijns, nu is dat hostellerie 'De Hamert'.

Tussenstand en een groet uit 1904.

Soms moet je heel hard werken om aan een kaart te komen en soms valt het geluk gewoon in je schoot. Mijn nieuwste aanwinst is een mooi voorbeeld van dat laatste. Ik had onderstaande kaart nog nooit gezien. Niet vreemd als je bedenkt dat ze zo'n 115 jaar oud is.. Dat is een van de leuke dingen bij het verzamelen van ansichtkaarten, steeds als je denkt dat je alles wel weet, word je toch weer verrast... Dit fraaie exemplaar zet de teller van mijn verzameling Arcense ansichtkaarten op 796. Dat lijkt een heleboel, maar als je bedenkt dat ik na 12 jaar verzamelen nog steeds een kaart kan vinden die mij tot op dat moment volkomen onbekend was, dan ben ik blijkbaar nog lang niet klaar...
Al met al kom ik nu dus dicht bij nummertje 800. Ik ben nu al benieuwd naar wat het zal zijn... Misschien een van de kaarten van de Lingsfort die ik nog mis, of een mooie fotokaart uit de Eerste Wereldoorlog, of die kaart van de Maasstraat die ik maar niet kan vinden, of.... of....

Naast het feit dat het een feest is om deze kaart in mijn verzameling te hebben, levert zij ook nog informatie op over andere kaarten die uit dezelfde serie stammen. Onderstaande kaart van de Schans had ik al een tijdje in mijn verzameling, maar omdat zij niet heeft gelopen is dateren lastig. Nu weet ik dus dat ook deze kaart van vóór maart 1904 is.

Het zelfde geldt voor een kaart van het kasteel. Op deze kaart staat 1 juli 1915, maar de kaart van de Markt bewijst dat zij eigenlijk minstens 11 jaar ouder is!

Fort Hazepoot.

Mijn zoektochten op het Internet brachten mij een tijdje geleden bij een artikel van Maarten van Rossem. Misschien dat jullie heb kennen van 'De slimste mens'. Hij is een Nederlandse historicus, schrijver en voormalig hoogleraar.

Onder de ansichtkaarten van De Fossa staat een artikel dat hij ooit over het Fort Hazepoot aan de Lingsfort heeft geschreven.

Fort Hazepoot

Door: Maarten van Rossem Historisch Nieuwsblad 7/2008

Omstandigheden brachten mij naar Lingsfort in Limburg. Daar wandelde ik op een zonnige ochtend een bos in, op zoek naar de restanten van een fort. Al na zo’n tweehonderd meter zag ik aan mijn rechterhand twee verrassend steile heuvels, van elkaar gescheiden door een diepe insnijding. Als ik niet beter had geweten, had ik misschien gedacht aan vergeten Maya-piramides, door de natuur overwoekerd.

Maar het gaat hier om de twee helften van een reusachtig Spaans fort, dat is aangelegd in 1626. Plaatselijk staat het bekend als Fort Hazepoot. Dit fort was een onderdeel van wat ongetwijfeld kan worden beschouwd als het meest creatieve, maar tegelijkertijd ook het meest idiote militaire project dat de Spanjaarden tijdens de Tachtigjarige Oorlog hebben ondernomen.

Zij hadden zich voorgenomen de Hollanders te treffen in het meest succesvolle onderdeel van hun nationale activiteiten: de handel, en wel in het bijzonder de handel over de Rijn. Daartoe zou een kanaal worden gegraven van Rheinberg aan de Rijn naar Venlo aan de Maas. Het idee voor het kanaal was in eerste instantie afkomstig van een zekere Haesenvoet, vandaar de naam van het fort.

In een later stadium hoopten de Spanjaarden het kanaal te verlengen van de Maas naar de Schelde. Zo kon dan de hele Rijnhandel naar het zuiden worden verplaatst, zodat de Hollanders er niet meer aan konden verdienen. Sommige Spanjaarden hoopten zelfs dat de hele loop van de Rijn naar het kanaaltracé kon worden verlegd. Dat was een rijkelijk naïef idee, omdat er een aanzienlijk hoogteverschil bestaat tussen de Rijn en de Maas. In het kanaal zouden daarom ook sluizen moeten komen.

Het kanaal was ten dele ook gedacht als verdedigingslinie tegen de Hollandse troepen, vandaar dat het zou worden voorzien van 24 forten, waarvan fort Hazepoot het grootste was. Hazepoot bestaat uit twee delen, omdat het aan beide zijden van het kanaal werd aangelegd met de bedoeling een sluiscomplex te beschermen dat tussen de beide forthelften was gepland.

Het kanaal staat bekend als de Fossa Eugeniana, naar aartshertogin Eugenia, een dochter van Philips II, die toentertijd landvoogdes was in de Spaanse Nederlanden. Er werd in 1626 voortvarend begonnen met het graven ervan. Er waren 8000 arbeiders aan het werk en het project werd beschermd door 2000 soldaten, die ook weleens een spade in de grond zullen hebben gestoken. De totale kosten werden geraamd op 200.000 gouden schilden. Het tracé van het kanaal en een deel van de forten zijn nog steeds goed zichtbaar in het landschap. In Duitsland wordt een deel van het kanaal als afwateringskanaal benut.

Na 1626 kwam echter al snel de klad in deze zonderlinge onderneming. Dat had verschillende oorzaken. Er ontstonden allerlei technische problemen en de Spanjaarden kregen geldgebrek, onder andere omdat ze in 1628 de zilvervloot aan de Nederlanders verloren. Ook voerden de Staatse troepen met enige regelmaat aanvallen uit op de werkzaamheden, waarbij ze flinke verwoestingen aanrichtten. De succesvolle militaire operaties van Frederik Hendrik maakten ten slotte een eind aan de hele onderneming. Hij veroverde Venlo in 1632 en Rheinberg een jaar later.

Fort Hazepoot, dat nu zo romantisch in het bos schuilt, was oorspronkelijk zeer strategisch gelegen in een open landschap van moerassen en heidevelden. Tot zo’n tweehonderd jaar geleden rees het indrukwekkend op uit de omringende woestenij. Sedert die tijd is het door verbossing steeds meer aan het oog onttrokken.

Recent is een deel van de bomen die op de fortificaties waren opgeschoten omgehakt, waardoor deze weer beter zichtbaar zijn geworden. Ik kan een bezoek aanraden: het is het vreemdste en meest indrukwekkende monument van de Tachtigjarige Oorlog dat ik ken.

Maarten van Rossem

Gezicht op Arcen in 1904.

Dankzij een andere verzamelaar heb ik deze buitengewoon zeldzame kaart nu dubbel. Mijn exemplaar was ongelopen, maar mijn 'nieuwe' aanwinst is dat niet. Mocht iemand interesse hebben in het ongelopen exemplaar; zij is te ruil.....

Nog vóór de tram in de tijd dat een automobiel nog een zeldzaamheid was, toen was dit wat je zag als je vanuit Lomm naar Arcen kwam. Zo'n 35 jaar geleden heb ik er nog aardbeien geplukt, later werd het bekend als 'Het ovaal'. Nu, zo'n 114 jaar later ziet het er wel even anders uit. Vooruitgang? Dat mag iedereen voor zichzelf uitmaken.

Hotel Roland in de jaren '30.

Wat een verschil met nu.... Het Roland uit de jaren '30 ligt idyllisch langs 'den Rijksweg' van Gennep naar Venlo. De kaart straalt gemoedelijkheid uit. Het terras aan de voorzijde werd aangeprezen als 'theetuin' en ik kan me voorstellen dat het daar op een zonnige lentedag bijzonder goed toeven was.

De Kerkstraat 1918.

Op 26 februari 1918 is een jonge grenswacht ondergebracht op de Kerkstraat in Arcen. Het tweede huis aan de rechterkant (waar Ria van de kapper nu woont) is zijn adres. Het is winter, er ligt een vuil laagje sneeuw en de jonge man besluit om een kaartje te sturen naar zijn familie in Rotterdam.
Bijna exact 100 jaar later maakt de kaart weer een reis, dit keer terug naar Arcen. 

Het zal niemand verbazen dat ik buitengewoon in mijn nopjes ben met deze prachtige kaart!

Bastianus 1927

Knipsels

Naast ansichtkaarten vind ik het ook nog wel eens leuk om artikelen te verzamelen die in het verleden over Arcen verschenen zijn. Hier beneden staat een mooi voorbeeld.